Steeds meer vliegmaatschappijen bieden aan om je CO2-uitstoot te compenseren als je een vliegticket bij ze boekt. Je betaalt dan enkele tot tientallen euro’s extra en op die manier koop je je CO2-uitstoot af, is het idee. Maar hoe werkt deze compensatie eigenlijk? En maakt CO2-uitstoot afkopen het reizen echt duurzamer?

Het klinkt natuurlijk mooi: je legt wat extra geld in als je gaat vliegen, en daarmee wordt je CO2-uitstoot gecompenseerd en ben je, ondanks dat je in het vliegtuig stapt, duurzaam bezig. Zoals de meeste mensen wel weten, is het vliegtuig immers de slechtste keuze als het gaat om duurzaam reizen. Alle alternatieven – of het nu de fiets, de trein of zelfs de eigen auto is – zijn duurzamere keuzes dan het vliegtuig.

CO2-uitstoot compenseren bij je vliegticket

Naar sommige bestemmingen kun je echter alleen afreizen als je met het vliegtuig gaat. Andere continenten en afgelegen eilanden bereik je nu eenmaal niet met de auto, de ferry of de trein. Je kunt ervoor kiezen om deze bestemmingen dus eenvoudigweg niet te bezoeken, maar als je er toch graag heen wilt, lijkt de CO2-compensatie bij je vliegticket je misschien een aanlokkelijke optie. Maar hoe werkt dit eigenlijk?

Wat houdt CO2-uitstoot afkopen eigenlijk in?

In de basis werkt de CO2-compensatie heel eenvoudig. Per vlucht wordt bepaald hoeveel CO2 die vlucht uitstoot. Vervolgens berekent men hoeveel geld er nodig zou zijn om die hoeveelheid CO2 weer uit de lucht te halen, met behulp van allerlei duurzaamheidsprojecten. Die kosten worden vervolgens gedeeld door het aantal te verkopen tickets, en dat is de prijs die jij – als je daarvoor kiest – kunt betalen om jouw persoonlijke CO2-uitstoot af te kopen.

De kosten van CO2-compensatie variëren sterk. Lange, intercontinentale vluchten stoten immers veel meer CO2 uit dan een kort vluchtje van enkele honderden kilometers. Tegelijkertijd wordt je individuele CO2-compensatie weer lager als er meer mensen in het vliegtuig zitten. CO2-compensatie kan zo variëren van een paar euro tot tientallen euro’s. Als je tickets boekt, zie je direct wat het compenseren van de CO2-uitstoot bij jouw vlucht(en) je zou kosten.

Hoe werkt de compensatie van de CO2-uitstoot?

Maar wat gebeurt er nu eigenlijk met dit geld? Hoe wordt de CO2-uitstoot nu concreet gecompenseerd? Alle gelden die vliegmaatschappijen ophalen met CO2-compensatie, wordt geïnvesteerd in projecten die bijdragen aan de reductie van CO2-emissies of de absorptie van CO2 die in de atmosfeer zit. Althans, dat is het idee. Het lastige is dat vliegmaatschappijen deze projecten niet zelf uitvoeren, maar slechts een doorgeefluik zijn van investeringen.

Zo weet je als reiziger dus eigenlijk niet in welk type project jouw CO2-compensatie precies wordt geïnvesteerd. Op de website van je vliegmaatschappij kun je vaak wel algemene informatie vinden over projecten waarin men geld steekt. Of het geld daar echt belandt, hoeveel er aan de strijkstok blijft hangen en hoe effectief zo’n project in werkelijkheid is, kun je als reiziger echter slecht inschatten.

Certificeringen

Daarom bestaan er verschillende certificeringsmechanismen die consumenten moeten helpen om transparant te krijgen of CO2-reductieprojecten ook echt zin hebben. Bekende certificeringen zijn die van Gold Standard en Verified Carbon Standard (VCS). Vliegmaatschappijen kunnen zich aansluiten bij zo’n mechanisme en via die route alleen investeren in projecten die gecertificeerd zijn. Het certificaat betekent dan dat onafhankelijke experts hebben geconstateerd dat het om een zinvol, betrouwbaar project gaat.

Je kunt, voordat je besluit om je CO2-uitstoot te compenseren, dus checken of jouw vliegmaatschappij is aangesloten bij zo’n certificeringsmechanisme. Dat geeft je wat meer zekerheid dat je afkoop ook goed terechtkomt.

CO2-uitstoot afkopen maakt vliegen niet ineens duurzaam

Kunnen we reizen per vliegtuig op deze manier duurzaam maken? Helaas niet: de meest duurzame keuze is en blijft niet in het vliegtuig stappen. Dat heeft twee voor de hand liggende redenen:

1. De CO2-compensatie is altijd achteraf. Bomen planten en CO2-absorberende gewassen verbouwen is heel nuttig, maar het duurt lang voordat de CO2 die tijdens jouw vlucht is uitgestoten ook daadwerkelijk door die bomen en gewassen is opgenomen. Tot die tijd is de uitstoot er gewoon.
2. De CO2-uitstoot is wereldwijd dusdanig enorm dat alle CO2-reducerende projecten die momenteel bestaan, nog lang niet genoeg zijn om al onze uitstoot te compenseren. Ook als we allemaal stoppen met vliegen, zouden we nog steeds al die duurzaamheidsprojecten moeten uitvoeren. We zijn nog lang niet klimaatneutraal. Tot we dat zijn, kun je beter niet vliegen dan vliegen met CO2-compensatie.

In het vliegtuig stappen en naar een verre bestemming reizen is en blijft altijd je eigen keuze, waar je je ook echt niet voor hoeft te schamen. En wel de CO2-compensatie betalen is altijd een meer duurzame keuze dan ‘m niet betalen. Denk alleen niet dat je honderd procent duurzaam bezig bent als je een paar tientjes bijbetaalt: zo werkt de CO2-compensatie helaas niet!